Phân loại, phát hiện kịp thời, chống lây nhiễm chéo để điều trị hiệu quả bệnh Sởi, Tay chân miệng và Sốt Xuất huyết Dengue
Trước diễn biến của bệnh dịch sởi, tay chân miệng (TCM), sốt xuất huyết Dengue (SXHD) có số người mắc cao hơn so với cùng kỳ năm trước và xu hướng tiếp tục tăng khiến số lượng bệnh nhân khám, điều trị tại cơ sở khám, chữa bệnh gia tăng. Đặc biệt tại các bệnh viện tuyến cuối trong đó như Bệnh viện Nhi Trung ương, các Bệnh viện Nhi của Tp Hồ Chí Minh, các Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Sản-Nhi, Bệnh viện Nhi và Bệnh viện đa khoa tỉnh… số bệnh nhân gia tăng đã gây ra tình trạng quá tải và nguy cơ lây nhiễm chéo bệnh dịch trong bệnh viện (Tính từ đầu năm đến ngày 08/10/2018 có 1.093 ca dương tính với sởi/2.942 ca sốt phát ban nghi sởi, tử vong 01 ca; TCM có 61.821 ca mắc, 6 ca tử vong; SXHD có 67.414 ca mắc, tử vong 11 ca). Chúng tôi đã phỏng vấn PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh- Bộ Y tế về những giải pháp nhằm chống quá tải, giảm lây nhiễm chéo và giảm tử vong đối với 3 bệnh trên.
PV: Thưa ông, trước số lượng bệnh nhân mắc các bệnh sởi, TCM, SXHD tăng cao và người dân đa số vượt tuyến không cần thiết, Cục quản lý Khám, chữa bệnh Bộ Y tế có những giải pháp và khuyến cáo gì đối với người dân?
PGS.TS Lương Ngọc Khuê: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Y tế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh yêu cầu lãnh đạo các bệnh viện quyết liệt chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện tốt công tác chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời đúng hướng dẫn, chống quá tải, giảm lây nhiễm chéo để giảm tử vong trong công tác điều trị bệnh sởi, TCM và SXHD..
Trong đó có 3 nội dung mà chúng tôi đặc biệt nhấn mạnh đó là: Thứ nhất là phát hiện sớm, điều trị kịp thời các trường hợp mắc bệnh; giảm thiểu tử vong. Thứ 2 là rút kinh nghiệm trong công tác điều trị sau bài học dịch sởi năm 2014 và dịch Sốt xuất huyết năm 2017. Thứ 3 là Phòng chống lây nhiễm chéo trong các cơ sở khám, chữa bệnh, không để người mắc bệnh sởi, TCM và SXH điều trị cùng những bệnh nhân khác.
PV: Xin ông có thể nói rõ hơn về những giải pháp mà Cục đã chỉ đạo đối với các cơ sở khám chữa bệnh?
PGS.TS Lương Ngọc Khuê: Bệnh sởi, TCM và SXH đều là các bệnh truyền nhiễm với cơ chế lây nhiễm khác nhau. Bộ Y tế đã đề nghị các bệnh việnphải bằng mọi biện pháp truyền thông (qua loa đài, hướng dẫn trực tiếp, bằng poster, tờ rơi…) để người bệnh, người nhà người bệnh, nhân viên y tế, học viên, sinh viên thực tập hiểu rõ đường lây: Bệnh sởi lây theo đường hô hấp; Bệnh TCM lây theo đường tiêu hóa, nguồn lây chính từ nước bọt, phỏng nước và phân của trẻ nhiễm bệnh; Bệnh SXHD lây do muỗi Aedes aegypti truyền bệnh.
Đối với người bệnh sởi và nghi sởi mang khẩu trang khi đi khám bệnh, đối với trẻ nhỏ (không thể mang khẩu trang) thì người nhà dùng khăn giấy che miệng trẻ khi ho, hắt hơi. Đối với bệnh TCM phải rửa tay bằng xà phòng (xà bông) mỗi khi chăm sóc, vệ sinh cho trẻ, …Đối với bệnh SXHD thì phải phòng, chống muỗi đốt khi nằm viện (muỗi SXHD đốt ban ngày đặc biệt là sáng sớm hoặc buổi chiều tối).
Tại khoa Khám bệnh phải tổ chức phân luồng và có khu khám riêng để sàng lọc bệnh sởi, nghi sởi (đối với bệnh TCM có thể khám chung với các bệnh khác nếu nhân viên y tế làm tốt việc khử khuẩn, vệ sinh tay). Chỉ nhập viện điều trị nội trú những ca bệnh sởi, TCM, SXHD nặng theo đúng hướng dẫn, đúng tuyến điều trị để tránh quá tải và giảm lây chéo trong bệnh viện. Tổ chức tư vấn, hướng dẫn người bệnh biết cách chăm sóc ca bệnh nhẹ tại nhà để giảm chi phí điều trị cho gia đình và xã hội, tránh được lây nhiễm chéo và quá tải bệnh viện.
Đối với các ca bệnh sởi nặng, ca bệnh TCM nặng nếu phải điều trị tại khoa/đơn vị Hồi sức tích cực, Hồi sức cấp cứu cũng phải bảo đảm việc cách ly, kiểm soát nhiễm khuẩn để phòng lây nhiễm chéo. Các trường hợp ca bệnh nặng phải tổ chức hội chẩn khoa, liên khoa, bệnh viện theo quy định hoặc xin ý kiến hướng dẫn, trao đổi thông tin, hỗ trợ về chuyên môn với tuyến trên. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải căn cứ số lượng và mức độ bệnh để tăng cường nhân lực, khu vực điều trị nội trú nhằm giảm quá tải cho nhân viên y tế làm công tác điều trị bệnh dịch và hạn chế việc người bệnh truyền nhiễm phải nằm ghép. Tổ chức tập huấn lại hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sởi, TCM, SXHD đã được Bộ Y tế ban hành cho các nhân viên y tế tham gia khám, điều trị các bệnh trên đặc biệt đối với các nhân viên y tế được tăng cường.
PV: Nếu như hạn chế các bệnh nhân không phải chuyển lên tuyến trên thì các bệnh viện đầu ngành sẽ hỗ trợ tuyến dưới như thế nào thưa ông?
PGS.TS Lương Ngọc Khuê: Về nội dung này, chúng tôi đã chỉ đạo các bệnh viện tuyến cuối, bệnh viện tuyến trên: Chú trọng công tác chỉ đạo tuyến theo phân công của Bộ Y tế, Sở Y tế. Sẵn sàng hội chẩn, góp ý, chỉ đạo chuyên môn qua đường dây nóng (nếu có thay đổi số điện thoại đường dây nóng hoặc người phụ trách thì phải thông báo kịp thời với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và cá nhân liên quan để biết). Phải đảm bảo công tác thường trực các đội cấp cứu cơ động, hỗ trợ tuyến dưới.
Trong quá trình thực hiện có khó khăn vướng mắc thì báo cáo kịp thời về Cục Quản lý Khám, chữa bệnh để tổng hợp báo cáo Lãnh đạo Bộ xem xét, giải quyết.
PV: Xin cảm ơn Phó Giáo sư.
Lê Hoàng thực hiện
