Tăng cường tiếp cận y tế toàn diện trong lĩnh vực sức khỏe phổi

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết, các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là các bệnh lý về phổi như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính(COPD), hen phế quản và ung thư phổi, đã và đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật tại Việt Nam.  

Theo ước tính, tỷ lệ mắc COPD ở người trên 40 tuổi tại nước ta lên đến 4,2%, thuộc nhóm cao nhất khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Tỷ lệ hen phế quản là 4,1%, nhưng chỉ khoảng 29% người bệnh được điều trị dự phòng và chưa đến 40% được kiểm soát tốt.

Đặc biệt, ung thư phổi, với hơn 24.000 ca mắc mới mỗi năm, hiện đứng thứ ba về số ca mắc mới nhưng đứng thứ hai về số ca tử vong tại Việt Nam. Khoảng 75% người bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn, khiến tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ đạt khoảng 14,8%.

Trước thực trạng đáng lo ngại đó, theo Thứ trưởng, ngành y tế đã chủ động xây dựng và triển khai nhiều giải pháp trong khuôn khổ Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015–2025. Các mục tiêu quan trọng như phát hiện sớm 50% số người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, điều trị hiệu quả tại các cơ sở y tế, kiểm soát tốt trên 20% số người bệnh và phát hiện sớm 40% số ca ung thư phổi đã được đề ra. Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống đáng kể trong tầm soát, chẩn đoán sớm, điều trị, quản lý và đặc biệt là khả năng tiếp cận y tế chất lượng ngay từ tuyến cơ sở.

Để tăng cường tiếp cận y tế toàn diện trong lĩnh vực sức khỏe phổi Chương trình Sức khỏe Phổi Việt Nam giai đoạn 2025–2027 như một sáng kiến hợp tác công – tư, dựa trên ba nguyên tắc cốt lõi: tiếp cận toàn diện – lấy người dân làm trung tâm – và ứng dụng khoa học công nghệ. Chương trình dự kiến được thiết kế với các hợp phần cụ thể như Đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, tiêu biểu như chiến dịch “CareMe – Yêu lấy phổi”; Nâng cao năng lực cán bộ y tế tuyến cơ sở thông qua đào tạo, hướng dẫn lâm sàng và mô hình quản lý bệnh phổi; Thúc đẩy tầm soát, chẩn đoán sớm, điều trị hiệu quả các bệnh phổi không lây nhiễm; Ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn trong theo dõi và quản lý bệnh; và Phối hợp đa ngành thông qua cơ chế “Đối tác vì một hệ thống y tế bền vững”, nhằm thúc đẩy công bằng y tế, tiếp cận bình đẳng, hành động vì khí hậu và y tế xanh.

Trong thời gian qua, AstraZeneca Việt Nam đã có nhiều chương trình hợp tác với Bộ Y tế trong tăng cường tiếp cận y tế toàn diện trong lĩnh vực sức khỏe phổi như Sáng kiến như “Vì lá phổi khỏe”, nhằm cải thiện việc quản lý ngoại trú bệnh hen suyễn và COPD; Chương trình “CaReMe”, nhằm mục đích chuyển đổi hệ sinh thái chăm sóc tim mạch-thận-chuyển hóa….. mang lại kết quả khả quan và mang lợi ích đến cho gần 1 triệu người trên toàn quốc.

Theo ông Atul Tandon, Tổng Giám đốc AstraZeneca Việt Nam, các bệnh về phổi, bao gồm COPD, hen suyễn và ung thư phổi, là những thách thức đáng kể đối với sức khỏe cộng đồng. Các yếu tố như hút thuốc, ô nhiễm môi trường, phơi nhiễm nghề nghiệp và khuynh hướng di truyền góp phần vào tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ mắc bệnh này ngày càng tăng cao.

PV