Phòng ngừa chủ động trong quản lý toàn diện bệnh lý tim mạch

Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm có khoảng 200.000 người Việt Nam tử vong vì bệnh tim mạch, chiếm khoảng 33% tổng số ca tử vong. Đáng lo ngại hơn, theo GS.TS.BS. Phạm Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam, người mắc bệnh tim mạch có nguy cơ biến chứng cao hơn so với người bình thường khi nhiễm các bệnh nhiễm trùng như cúm, COVID-19, viêm phổi do phế cầu và nhiễm trùng hô hấp dưới gây ra do vi-rút hợp bào hô hấp (RSV)... Nghiên cứu cho thấy bệnh nhân suy tim sung huyết có nguy cơ nhập viện vì RSV cao gấp từ 4 đến 33 lần so với người không có bệnh lý này. Ngoài ra, nếu bị viêm phổi do phế cầu, số ca mắc biến cố suy tim mới tăng khoảng hơn 14% và nhồi máu cơ tim tăng khoảng hơn 7% so với bình thường.

Điều này tạo ra một mối quan hệ hai chiều: bệnh nền tim mạch khiến người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như cúm, COVID-19 hay bệnh do vi khuẩn phế cầu, trong khi bệnh nhiễm trùng cấp tính lại góp phần làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến cố nguy hiểm trên người có bệnh lý tim mạch.

Vì vậy, tại hội nghị, các chuyên gia đầu ngành đã trao đổi về mối liên hệ giữa bệnh tim mạch và bệnh nhiễm trùng – một mối quan hệ hai chiều ít được nhận diện đúng mức nhưng đang ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe người bệnh và thống nhất quan điểm rằng phòng ngừa tốt các bệnh nhiễm trùng là một trong các giải pháp quan trọng giúp phá vỡ vòng lặp này. Trong đó, tiêm chủng là một trong các giải pháp có thể giúp phòng ngừa bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng cho bệnh nhân tim mạch. 

Quan điểm này đã nhận được sự đồng tình của nhiều tổ chức y tế lớn trên thế giới, trong đó có Trường Môn Tim mạch học Hoa Kỳ (ACC). Hơn nữa, Hiệp hội chuyên ngành của nhiều quốc gia đã đưa ra khuyến cáo, đồng thuận về dự phòng cho bệnh nhân có bệnh lý tim mạch, trong đó có thể kể đến như Hội Tim mạch và Hội Truyền nhiễm Đài Loan hay các hiệp hội y khoa tại Bồ Đào Nha^. Tinh thần chung của các khuyến cáo là đưa vắc xin trở thành trụ cột nền tảng trong chiến lược dự phòng bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng cho các bệnh nhân có bệnh nền tim mạch, đặc biệt là đối với người lớn tuổi^.

Tại Việt Nam, Hội Tim mạch học Việt Nam đã cập nhật đồng thuận tiêm chủng một số bệnh lý nhiễm trùng cho người trưởng thành đã mắc hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao, đồng thời thúc đẩy đào tạo nhân viên y tế, truyền thông cộng đồng và tăng cường tiếp cận vắc-xin cho nhóm nguy cơ cao. Mục tiêu là đưa tiêm chủng bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng trở thành một phần không thể thiếu trong chăm sóc sức khỏe cho người bệnh tim mạch¹. 

Để tối ưu hóa thực hành tiêm chủng cho người lớn đó là các bác sĩ cần thảo luận thường xuyên về tiêm chủng với bệnh nhân, đưa ra những khuyến cáo và tư vấn rõ ràng, giúp bệnh nhân hiểu được vì sao vắc-xin cần thiết để phòng ngừa bệnh tật, và một điều quan trọng đó là phải làm sao để hướng dẫn người bệnh thực hiện việc chủng ngừa theo quy trình đơn giản. Có như vậy, chúng ta mới có thể giải quyết được sự do dự trong tiêm chủng, bảo vệ được người lớn tuổi khỏi các bệnh truyền nhiễm đã có vắc-xin và đưa chủng ngừa bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng thành trụ cột y khoa không chỉ cho bệnh nhân tim mạch mà còn các bệnh nhân có bệnh lý nền khác”.

Do đó, theo các chuyên gia, bác sĩ dự phòng và bác sĩ điều trị cần phối hợp để lồng ghép tư vấn sử dụng vắc-xin như một phần thiết yếu trong quy trình thăm khám thường quy; đồng thời việc thực hành tiêm chủng bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng nên được tích hợp vào quá trình chăm sóc y tế, đặc biệt cho nhóm người trưởng thành có bệnh lý nền^.

Chuỗi hội thảo với sự đồng hành của GSK Việt Nam trong khuôn khổ Hội nghị Khoa học Tim mạch Toàn quốc 2025 đã góp phần mang đến góc nhìn khoa học về mối liên hệ giữa bệnh truyền nhiễm và bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, GSK Việt Nam cũng thể hiện cam kết tập trung vào các giải pháp khoa học đột phá để đi trước bệnh tật, không chỉ để điều trị bệnh mà còn chủ động phòng ngừa, làm chậm tiến triển và hạn chế các biến chứng lâu dài.

PV.