Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25-31/5/2022: Từ bỏ thuốc lá để bảo vệ môi trường của chúng ta

Nhằm tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các ngành, các cấp và cộng đồng đối với công tác phòng chống tác hại thuốc lá (PCTH thuốc lá), Tổ chức Y tế thế giới lấy ngày 31/5 hàng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá. Hàng năm được phép của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế tổ chức Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá từ ngày 25/5 đến ngày 31/5.

Phát biểu khai mạc Lễ mít tinh, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ PCTH Thuốc lá cho biết, Ngày Thế giới Không Thuốc lá năm nay, Tổ chức Y tế Thế giới lựa chọn chủ đề  “Thuốc lá - mối đe dọa tới môi trường của chúng ta” làm chủ đề Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2022. Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các quốc gia thúc đẩy các hoạt động nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của sử dụng thuốc lá tới môi trường, không hút thuốc lá để hạn chế việc gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe.

Tiến sĩ Socorro Escalante,quyền đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết thêm, thuốc lá không chỉ gây hại cho sức khỏe của chúng ta. Mỗi sản phẩm thuốc lá được sử dụng đều gây hại cho môi trường. Sử dụng thuốc lá thực sự đốt cháy tài nguyên môi trường của chúng ta, nơi mà sự tồn tại của chúng ta phụ thuộc vào. Việc trồng trọt và sản xuất thuốc lá đầu độc không khí, nước, đất, các bãi biển và đường phố của chúng ta bằng các chất hóa học, chất thải độc hại, tàn thuốc và vi nhựa. Bên cạnh đó, việc trồng thuốc lá góp phần vào nạn phá rừng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Mỗi năm, khoảng 3,5 triệu ha đất bị phá để trồng thuốc lá và 600 triệu cây bị chặt để lấy gỗ sấy nguyên liệu thuốc.

Tại Việt Nam, với sự quan tâm, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, thời gian qua, Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế đã tích cực phối hợp với các bộ ngành, các tổ chức Chính trị - xã hội, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố triển khai nhiều hoạt động tăng cường nâng cao nhận thức trong cộng đồng về tác hại của việc hút thuốc, xây dựng môi trường không khói thuốc, tổ chức công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá, kiểm tra giám sát...

Trong Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến ngày 31/5, đã có nhiều bộ, ngành hưởng ứng như Tổng Liên đoàn Lao động phát động phong trào thi đua “Công đoàn cơ sở không khói thuốc lá”; Bộ Nội Vụ phát động phong trào “Văn phòng Xanh”; Công đoàn Y tế phát động phong trào “Bệnh viện xanh- sạch- đẹp không khói thuốc”, Quận Hoàn kiếm triển khai mô hình “Nhà hàng, khách sạn bảo đảm an toàn thực phẩm và không khói thuốc” ...

Hoạt động xây dựng môi trường thể thao không thuốc lá tại SEA Games 31 từ ngày 12-23/5/2022 cũng là một trong chuỗi các hoạt động hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá với chủ đề “Thuốc lá - mối đe dọa tới môi trường của chúng ta”.

So với năm 2015, Tỷ lệ nam giới hút thuốc giảm từ 45,3% năm 2015 xuống 42,3%. Đặc biệt tỷ lệ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể tại các địa điểm như: nơi làm việc, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, trên phương tiện giao thông công cộng và khu vực trong nhà. Riêng đối với tỷ lệ hút thuốc trong học sinh, kết quả khảo sát hành vi sức khỏe học sinh Toàn cầu tại Việt Nam do Tổ chức Y tế thế giới thực hiện năm 2019 cho thấy  tỷ lệ hút thuốc trong học sinh độ tuổi 13-17 giảm từ 5,36%  năm 2013 xuống 2,78% năm 2019 (giảm gần 50%). đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong việc ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ, bảo đảm thành công bền vững của chương trình phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Bên cạnh đó, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng gặp nhiều khó khăn như tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nước ta tuy đã giảm nhưng vẫn còn rất cao với 42,3% nam giới trưởng thành hút thuốc; Hiện nay, trên thị trường lại xuất hiệncác sản phẩm như Thuốc lá điện tử, thuốc lá không đốt nóng, thuốc lá hút Shisha và được mua bán, quảng cáo nhiều trên mạng xã hội và chủ yếu nhằm vào giới trẻ. Đây cũng là những sản phẩm gây nghiện và có hại cho sức khỏe, nếu không kịp thời ngăn chặn thì trong tương lai gần, các tổn thất về sức khỏe và kinh tế do việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới gây ra cũng nghiêm trọng không kém các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường, đặc biệt là các hậu quả về sức khỏe trong thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, thực trạng thuốc lá được bán tràn lan ở khắp mọi nơi, giá thuốc lá rẻ, thuế thuốc lá thấp cũng là nguyên nhân làm cho khả năng tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá và làm giảm hiệu quả của các nỗ lực cai nghiện thuốc lá.

Kinh nghiệm của các nước cho thấy vì thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, nên PCTH của thuốc lá là một chương trình lâu dài và cần có những chính sách mạnh mẽ về tăng thuế, xây dựng môi trường không khói thuốc, truyền thông nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá,.. với nỗ lực thường xuyên và bền bỉ mới có thể giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá như mong đợi

Lê Hảo